Hoạt động cho vay ngang hàng và các chính sách quản lý

Bộ Tư pháp công bố dự thảo Nghị định về cơ chế thử nghiệm ngân hàng

Ngày 24 tháng 4, Bộ Tư pháp đã công bố hồ sơ thẩm định dự thảo Nghị định quy định Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng. Điều đáng chú ý trong nội dung tiếp thu và giải trình ý kiến của các bộ, ngành liên quan là, sau quá trình thử nghiệm, cơ quan chức năng sẽ đề xuất các chính sách quản lý đối với hoạt động cho vay ngang hàng (peer-to-peer lending).

Cụ thể, việc thí điểm cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng nhằm tạo môi trường pháp lý thuận lợi để các tổ chức, doanh nghiệp triển khai các mô hình, sản phẩm, dịch vụ ngân hàng mới, đồng thời kiểm soát và quản lý rủi ro một cách hiệu quả. Sau khi kết thúc giai đoạn thử nghiệm, cơ quan quản lý sẽ tổng kết, đánh giá và đề xuất các chính sách quản lý phù hợp đối với hoạt động cho vay ngang hàng – một lĩnh vực tài chính công nghệ đang phát triển nhanh chóng ở Việt Nam.

Việc xây dựng cơ chế thể chế hóa hoạt động cho vay ngang hàng là cần thiết để tạo hành lang pháp lý minh bạch, bảo vệ quyền lợi của người vay và nhà đầu tư, đồng thời quản lý rủi ro cho thị trường tài chính.

Bộ Tư pháp có đề nghị Ngân hàng Nhà nước (NHNN) rà soát kỹ phạm vi điều chỉnh của dự thảo Nghị định này, bảo đảm phù hợp với phạm vi được giao quy định chi tiết tại Điều 106 Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi).

NHNN tiếp thu và rà soát dự thảo Nghị định về cơ chế thử nghiệm ngân hàng

Về vấn đề này, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã tiếp thu và rà soát kỹ lưỡng phạm vi điều chỉnh của dự thảo Nghị định. Trong đó, hai giải pháp Fintech chính được đề cập là giải pháp chấm điểm tín dụng và giải pháp chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình mở (open API).

Giải pháp chấm điểm tín dụng là giải pháp được ứng dụng trong hoạt động cấp tín dụng của các ngân hàng, giúp đánh giá và phân loại rủi ro tín dụng một cách hiệu quả hơn. Giải pháp chia sẻ dữ liệu qua open API được ứng dụng nhằm nâng cao và cải tiến quy trình, sản phẩm, dịch vụ ngân hàng thông qua việc chia sẻ dữ liệu giữa các hệ thống một cách hiệu quả.

NHNN nhận định rằng, việc thử nghiệm hai giải pháp Fintech này là hoàn toàn phù hợp với phạm vi điều chỉnh của Luật Các Tổ chức Tín dụng năm 2024. Điều này sẽ tạo hành lang pháp lý thuận lợi để các tổ chức tín dụng triển khai và ứng dụng các công nghệ mới, nâng cao hiệu quả hoạt động và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng.

Cơ chế quản lý hoạt động cho vay ngang hàng

Đối với giải pháp cho vay ngang hàng (peer-to-peer lending), NHNN đã tiến hành triển khai thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái tại Công văn số 2433/VPCP-KTTH ngày 31/8/2021 của Văn phòng Chính phủ về Báo cáo cơ chế thí điểm quản lý hoạt động P2P Lending.

Cụ thể, NHNN đã xây dựng các quy định chi tiết liên quan đến hoạt động thử nghiệm giải pháp cho vay ngang hàng vào dự thảo Nghị định. Trong đó, giải pháp cho vay ngang hàng được định nghĩa là giải pháp do công ty cho vay ngang hàng cung cấp, nhằm kết nối thông tin giữa bên cho vay (bao gồm tổ chức tín dụng, tổ chức không phải là tổ chức tín dụng và cá nhân) với bên đi vay (bao gồm cá nhân, tổ chức không phải là tổ chức tín dụng).

Việc xây dựng khuôn khổ pháp lý cụ thể cho hoạt động cho vay ngang hàng nhằm tạo hành lang pháp lý rõ ràng, bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia và quản lý rủi ro hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển của thị trường tài chính công nghệ.

Mục đích và ý nghĩa của cơ chế thử nghiệm trong lĩnh vực ngân hàng

Bản chất của cơ chế thử nghiệm là nhằm tạo lập một môi trường cho phép các tổ chức triển khai các giải pháp mới, đổi mới và sáng tạo, mang lại lợi ích và giá trị gia tăng cho người sử dụng dịch vụ. Các hoạt động này thường chưa có quy định pháp lý điều chỉnh trực tiếp.

Thông qua việc thiết lập Cơ chế thử nghiệm, các cơ quan quản lý có thể theo dõi, giám sát và đẩy nhanh quá trình hoàn thiện khuôn khổ pháp lý chính thức. Điều này sẽ tạo điều kiện và cơ sở pháp lý vững chắc để các giải pháp mới được triển khai một cách hợp pháp và an toàn trên thực tế.

Mục đích cuối cùng là thúc đẩy sự đổi mới, sáng tạo trong lĩnh vực ngân hàng và tài chính, đồng thời đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng, quản lý rủi ro một cách hiệu quả cho thị trường

Đến nay, cơ sở pháp lý chính thức để điều chỉnh hoạt động cho vay ngang hàng (peer-to-peer lending) vẫn chưa được ban hành. Trong thực tiễn, khi chưa có quy định pháp lý cụ thể, các công ty cho vay ngang hàng vẫn đang triển khai và cung ứng các giải pháp này dựa trên khuôn khổ pháp lý chung hiện hành.

Vì vậy, việc sớm hoàn thiện và ban hành các quy định pháp lý cụ thể về hoạt động cho vay ngang hàng là rất cần thiết. Điều này sẽ tạo hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch, bảo vệ quyền lợi của người dân và doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của thị trường tài chính công nghệ.

NHNN đề xuất quy định cơ chế thử nghiệm cho hoạt động cho vay ngang hàng

Trong quá trình nghiên cứu và xây dựng Báo cáo cơ chế thí điểm cho hoạt động cho vay ngang hàng (peer-to-peer lending), cũng như tại cuộc họp ngày 23/2/2024, đại diện các Bộ đều thống nhất về sự cần thiết phải có cơ chế thí điểm đối với lĩnh vực này.

Để bám sát và thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái tại Công văn số 2433, NHNN đề xuất tiếp tục quy định phạm vi điều chỉnh đối với giải pháp cho vay ngang hàng (P2P Lending) trong dự thảo Nghị định.

Việc thiết lập cơ chế thí điểm cho hoạt động cho vay ngang hàng sẽ tạo hành lang pháp lý và môi trường thử nghiệm an toàn, giúp các công ty P2P Lending triển khai các giải pháp mới, đồng thời cho phép cơ quan quản lý theo dõi, kiểm soát và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý một cách hiệu quả. Điều này sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển của thị trường tài chính công nghệ tại Việt Nam.

Triển khai Cơ chế thử nghiệm cho cho vay ngang hàng Fintech

Khi triển khai Cơ chế thử nghiệm (Sandbox) cho hoạt động cho vay ngang hàng (peer-to-peer lending), các công ty tham gia chỉ được phép thực hiện thử nghiệm trong phạm vi giới hạn và dưới sự giám sát chặt chẽ của cơ quan quản lý có thẩm quyền.

Nghị định sẽ chỉ điều chỉnh đối với các công ty Fintech (tài chính công nghệ) tham gia Cơ chế thử nghiệm này, không áp dụng đối với các công ty Fintech khác đang cung ứng các giải pháp tương tự trên thị trường nhưng không nằm trong Cơ chế thử nghiệm.

Sau quá trình thử nghiệm, các cơ quan quản lý sẽ tiến hành đánh giá, tổng kết và đề xuất các chính sách quản lý phù hợp đối với các hoạt động cho vay ngang hàng, trên cơ sở các kết quả và bài học kinh nghiệm thu được từ Cơ chế thử nghiệm.

Việc triển khai Cơ chế thử nghiệm sẽ giúp các công ty Fintech có cơ hội thử nghiệm các giải pháp mới trong một môi trường an toàn và kiểm soát, đồng thời cung cấp thông tin quý giá cho các cơ quan quản lý trong việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và chính sách quản lý phù hợp cho lĩnh vực này.

Tình trạng thiếu vắng khung pháp lý rõ ràng đã khiến hoạt động cho vay ngang hàng tại Việt Nam diễn ra trong một “vùng xám” pháp lý. Điều này ảnh hưởng đến việc bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia, quản lý rủi ro và điều tiết thị trường một cách hiệu quả.

About The Author