P2P (Peer-to-Peer) Lending, còn được gọi là cho vay ngang hàng, là một mô hình tài chính nổi lên trong những năm gần đây. Với những lợi ích về tính linh hoạt, hiệu quả và tiện lợi, P2P Lending đã thu hút được sự quan tâm của đông đảo nhà đầu tư và người vay. Trong mô hình này, các cá nhân có nhu cầu vay vốn có thể trực tiếp kết nối với những cá nhân khác sẵn sàng cho vay, thay vì phải thông qua các tổ chức tài chính truyền thống như ngân hàng. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển, một số hiện tượng xấu như lừa đảo, mất an toàn cho người dùng cũng nổi lên, đòi hỏi phải có các biện pháp ngăn chặn biến tướng P2P Lending một cách chặt chẽ hơn.
Quản lý hoạt động P2P Lending: Tận dụng cơ hội, giảm rủi ro
Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu, vấn đề quản lý hoạt động P2P Lending (Cho vay ngang hàng) đã được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quan tâm từ trước, chứ không phải mới đây mới được đề xuất cơ chế thử nghiệm.
Ông Hiếu cho rằng, nếu được quản lý chặt chẽ, P2P Lending có thể mang lại nhiều lợi ích. Mô hình này có thể giảm bớt gánh nặng cho các ngân hàng truyền thống, vì nó phục vụ phân khúc các khoản vay dưới chuẩn – đây là phân khúc mà các ngân hàng không thể đáp ứng do phải tuân thủ các điều kiện, quy định rất nghiêm ngặt theo Luật các tổ chức tín dụng.
Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng việc quản lý hoạt động P2P Lending cần được thực hiện chặt chẽ để hạn chế các rủi ro tiềm ẩn. Điều này đòi hỏi NHNN và các cơ quan quản lý phải có cơ chế giám sát và xử lý vi phạm hiệu quả, đồng thời xây dựng khung pháp lý đầy đủ cho mô hình này.
Ông Hiếu cho rằng, nếu được quản lý tốt, P2P Lending có thể trở thành một kênh tín dụng bổ sung có ý nghĩa, giúp tăng khả năng tiếp cận vốn cho các đối tượng khó tiếp cận tín dụng ngân hàng truyền thống, đồng thời giảm gánh nặng cho hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, việc thiếu khung pháp lý chặt chẽ vẫn là thách thức lớn mà các cơ quan quản lý cần giải quyết trong thời gian tới.
Quản lý hoạt động P2P Lending: Ngăn chặn biến tướng và rủi ro
Ngăn chặn biến tướng P2P Lending qua cách quản lý chặt chẽ
Theo ông Nguyễn Trí Hiếu, trong thời gian qua hoạt động của các công ty P2P Lending (Cho vay ngang hàng) ở Việt Nam đã có nhiều biến tướng và bất ổn. Ông cho rằng, thay vì đóng đúng vai trò “chắp mối” giữa bên vay và bên cho vay để thu phí trung gian, nhiều công ty đã biến tướng sang huy động vốn và cho vay trực tiếp, không khác gì tổ chức tín dụng truyền thống.
Bên cạnh đó, ông Hiếu cũng lo ngại về sự xuất hiện của một số công ty P2P Lending có vốn nước ngoài, đặc biệt là sau vụ vỡ nợ lớn tại Trung Quốc vào năm 2019. Ông lo rằng một số công ty P2P Trung Quốc có thể sẽ tràn sang Việt Nam để hoạt động cho vay nặng lãi, nhưng trá hình dưới danh nghĩa tín dụng ngang hàng.
Vì vậy, ông Hiếu cho rằng, trong quá trình xây dựng cơ chế thử nghiệm, NHNN và các cơ quan quản lý cần phải hết sức cẩn trọng, không chỉ trong việc thiết lập các quy định, mà còn phải có biện pháp giám sát chặt chẽ để ngăn chặn các hành vi lạm dụng và biến tướng của các công ty P2P Lending. Điều này sẽ giúp phát huy được những lợi ích tiềm năng của mô hình này, đồng thời hạn chế các rủi ro đáng lo ngại.
Chọn lọc kỹ các công ty P2P Lending, ngăn chặn biến tướng và bảo vệ người vay
Ông Nguyễn Trí Hiếu đề nghị rằng, khi xây dựng cơ chế thử nghiệm cho hoạt động của các công ty P2P Lending, cơ quan quản lý cần phải chọn lọc kỹ càng các đơn vị được tham gia.
Ngăn chặn biến tướng P2P Lending giảm thiểu tín dụng đen
Theo ông Hiếu, các công ty P2P Lending phải đúng nghĩa là đơn vị “chắp mối” giữa bên vay và bên cho vay, chứ không được phép hoạt động như một tổ chức tín dụng truyền thống. Các công ty này cần phải có địa chỉ kinh doanh rõ ràng, đáp ứng một mức vốn điều lệ nhất định.
Điều quan trọng là không được để các công ty này lợi dụng hình thức P2P Lending để hoạt động như “tín dụng đen”, áp dụng lãi suất quá cao “cắt cổ”, và sau đó gây sức ép, thậm chí chiếm đoạt tài sản của người vay khi họ không trả được nợ.
Ông Hiếu nhấn mạnh rằng, cơ quan quản lý cần phải cẩn trọng trong quá trình lựa chọn và giám sát các công ty tham gia, để đảm bảo hoạt động của họ thực sự đúng với định nghĩa và mục đích của P2P Lending. Chỉ như vậy, mô hình này mới có thể phát huy được những lợi ích tích cực cho nền kinh tế, đồng thời bảo vệ được quyền lợi của người vay.
Cần luật hóa và quản lý chặt chẽ hoạt động cho vay ngang hàng của các công ty thương mại
Theo lãnh đạo một công ty tài chính lớn tại TP.HCM, mặc dù Luật các tổ chức tín dụng đã cấm các công ty không phải là tổ chức tín dụng được phép huy động vốn và cho vay, nhưng trên thực tế vẫn có rất nhiều công ty thương mại, dịch vụ mở ứng dụng để hoạt động cho vay.
Những công ty này đang tổ chức huy động vốn từ các cá nhân góp vốn, sau đó cho vay không chỉ với các cá nhân mà cả các doanh nghiệp vừa và nhỏ, những đơn vị không có tài sản thế chấp đủ điều kiện vay vốn từ các tổ chức tín dụng truyền thống.
Vị lãnh đạo này cho rằng, tình trạng như vậy cần phải được cơ quan quản lý luật hóa và kiểm soát chặt chẽ hơn. Bởi lẽ, hoạt động cho vay ngang hàng (P2P Lending) nếu không được quản lý tốt có thể dẫn đến nhiều rủi ro, ảnh hưởng đến quyền lợi của người vay.
Vì vậy, ông đề nghị cơ quan quản lý cần sớm có các quy định, cơ chế giám sát cụ thể đối với hoạt động của các công ty trong lĩnh vực này. Việc luật hóa sẽ giúp kiểm soát và hạn chế được tình trạng lợi dụng hình thức P2P Lending để hoạt động như “tín dụng đen”, gây thiệt hại cho người vay.
Cần có quy định cụ thể về hạn mức cho vay và yêu cầu vốn pháp định, bảo hiểm đối với các sàn P2P Lending
Theo Giám đốc một công ty tài chính, khác với ngân hàng hay công ty tài chính truyền thống, các sàn P2P Lending (cho vay ngang hàng) chỉ đóng vai trò kết nối nhà đầu tư (người cho vay) với người vay, đồng thời thu phí dịch vụ. Trong khi đó, các tổ chức tín dụng chịu trách nhiệm về rủi ro và hoàn toàn chịu trách nhiệm về khoản vay.
Quy định cụ thể về hạn mức cho vay và yêu cầu vốn pháp định
Ông nhận định, do các sàn P2P Lending chỉ đóng vai trò trung gian, người cho vay phải tự chịu trách nhiệm về khoản đầu tư của mình, nên rủi ro trong hoạt động này rất cao. Vì vậy, cơ quan quản lý cần phải có quy định cụ thể về hạn mức cho vay tối đa, nhằm đảm bảo rằng, nếu xảy ra rủi ro cũng không ảnh hưởng quá lớn đến xã hội.
Ngoài ra, vị Giám đốc này cũng đề nghị cơ quan quản lý cần yêu cầu các công ty hoạt động P2P Lending phải có mức vốn pháp định tối thiểu nhất định và phải mua bảo hiểm với tỷ lệ bảo vệ nhà đầu tư tối thiểu. Điều này nhằm đảm bảo quyền lợi của người tham gia khi xảy ra rủi ro.
Việc ngăn chặn biến tướng P2P Lending là bài toán cấp bách, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, các nền tảng P2P Lending và người dùng. Chỉ khi áp dụng đồng bộ các giải pháp trên, chúng ta mới có thể phát triển P2P Lending một cách bền vững và an toàn, đáp ứng được các nhu cầu tài chính đa dạng của người dân.
About The Author
