Trong những năm gần đây, lĩnh vực Fintech (công nghệ tài chính) đã trở thành một trong những ngành công nghiệp phát triển nhanh nhất trên toàn cầu. Một trong những động lực chính thúc đẩy sự phát triển này chính là thanh toán số. Với sự gia tăng của công nghệ và nhu cầu ngày càng cao về các giải pháp tài chính tiện lợi, thanh toán số đã mở ra một kỷ nguyên mới cho cả người tiêu dùng lẫn doanh nghiệp.
Tiềm năng và thách thức của thị trường fintech tại Việt Nam
Việt Nam hiện nay đang nổi lên như một trong những thị trường hấp dẫn nhất trong khu vực Đông Nam Á, đặc biệt đối với các nhà đầu tư có mối quan tâm sâu sắc đến lĩnh vực Fintech. Tiềm năng mà Fintech mang lại cho nền kinh tế Việt Nam là vô cùng lớn, nhờ vào sự phát triển mạnh mẽ của nhiều yếu tố kinh tế và xã hội.
Tiềm năng phát triển của fintech
Sự gia tăng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu đã tạo ra nhu cầu cao hơn về các dịch vụ tài chính hiện đại, trong khi dân số trẻ, am hiểu công nghệ, đang tạo ra một lực lượng tiêu dùng năng động. Hệ sinh thái thương mại điện tử tại Việt Nam cũng đang trên đà phát triển mạnh mẽ, điều này đã thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực Fintech một cách đáng kể.
So với các quốc gia phát triển trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương như Trung Quốc, Úc và Singapore, thị trường Fintech tại Việt Nam đang chứng kiến những bước tiến vượt bậc. Nhiều mô hình Fintech mới mẻ đã xuất hiện như thanh toán di động, cho vay ngang hàng (P2P), quản lý tài chính cá nhân, và công nghệ bảo hiểm. Theo báo cáo từ Robocash Group, Fintech tại Việt Nam hiện đang ghi nhận tốc độ tăng trưởng cao nhất trong số các quốc gia ASEAN, chỉ sau Singapore. Dự báo, giá trị của thị trường Fintech Việt Nam có thể đạt tới con số 18 tỷ USD vào năm 2024, một con số ấn tượng phản ánh tiềm năng to lớn của lĩnh vực này.
Thanh toán số thúc đẩy sự phát triển của Fintech
Thách thức của thị trường fintech
Tuy nhiên, sự đổi mới không ngừng của Fintech cũng đã tạo ra nhiều thách thức cho ngành ngân hàng truyền thống. Các ngân hàng thương mại (NHTM) phải đối mặt với áp lực cạnh tranh ngày càng gia tăng từ các công ty Fintech, điều này không chỉ ảnh hưởng đến mô hình kinh doanh mà còn đặt ra yêu cầu cao hơn về sự linh hoạt và sáng tạo trong việc cung cấp dịch vụ. Bài viết này sẽ tập trung phân tích thực trạng phát triển của Fintech tại Việt Nam, đồng thời thảo luận về những thách thức mà các ngân hàng thương mại đang phải đối mặt trong bối cảnh này.
Thanh toán số thúc đẩy sự phát triển của Fintech Việt Nam
Theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), số lượng công ty Fintech trong nước đã tăng trưởng mạnh mẽ trong giai đoạn từ năm 2010 đến 2023. Cụ thể, số lượng công ty Fintech đã tăng từ chỉ 10 công ty vào cuối năm 2010 lên hơn 187 công ty vào năm 2023. Đây là một sự phát triển ấn tượng và cho thấy rằng vẫn còn nhiều dư địa để thị trường này tiếp tục mở rộng trong những năm tới, thậm chí có thể kéo dài sang cả thập kỷ sau.
Kế hoạch cho sự phát triển của thanh toán số
Trong bối cảnh thị trường Fintech, lĩnh vực thanh toán số đang nổi bật với tỉ trọng chiếm ưu thế không chỉ về số lượng công ty tham gia mà còn về tỉ lệ sử dụng điện thoại thông minh của người tiêu dùng. Việt Nam đang trải qua sự tăng trưởng mạnh mẽ trong thanh toán kỹ thuật số, khi người tiêu dùng nhanh chóng áp dụng nhiều phương thức thanh toán hiện đại. Điều này bao gồm thanh toán thẻ trực tuyến và thanh toán không tiếp xúc thông qua các thiết bị di động khi mua sắm trực tuyến, thanh toán hóa đơn, và mua sắm tại các siêu thị.
Việt Nam chuyển mình mạnh mẽ với 187 startup và sự phát triển của thanh toán số
Trước đại dịch Covid-19, Việt Nam được xem là một trong những quốc gia có mức độ phụ thuộc vào tiền mặt cao nhất ở châu Á. Tuy nhiên, trong thời kỳ đại dịch, tỷ lệ áp dụng thanh toán không dùng tiền mặt đã tăng lên đến 95%, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia có tỷ lệ này cao nhất ở khu vực Đông Nam Á. Hầu hết các công ty khởi nghiệp Fintech hiện tại tại Việt Nam đều chú trọng vào việc phát triển ví điện tử và hỗ trợ các dịch vụ thanh toán, nhờ vào sự tăng trưởng nhanh chóng của thương mại điện tử và thanh toán kỹ thuật số.
Sự tăng trưởng của thanh toán qua nền tảng thương mại điện tử cũng ghi nhận những bước tiến đáng kể, nhờ vào sự gia tăng mạnh mẽ trong mua sắm trực tuyến sau đại dịch. Theo thống kê, giá trị giao dịch của thanh toán kỹ thuật số tại Việt Nam đã tăng từ 5,5 tỷ USD vào năm 2017 lên hơn 24 tỷ USD vào năm 2023, phản ánh sự chuyển dịch mạnh mẽ trong thói quen tiêu dùng của người dân.
Không chỉ dừng lại ở mảng thanh toán số, lĩnh vực Fintech cũng chứng kiến sự phát triển tích cực trong các lĩnh vực tài chính thay thế, mở ra nhiều cơ hội mới cho cả các nhà đầu tư lẫn người tiêu dùng trong tương lai.
Cấu trúc vốn và phân khúc khách hàng của thị trường P2P
Từ năm 2015, những nền tảng đầu tiên cung cấp dịch vụ cho vay P2P (peer-to-peer) đã chính thức xuất hiện tại Việt Nam, đánh dấu một bước tiến mới trong lĩnh vực tài chính. Tính đến nay, hoạt động cho vay P2P đã phát triển trong suốt 9 năm, nhưng vẫn còn khá non trẻ so với hoạt động ngân hàng truyền thống tại Việt Nam cũng như so với lĩnh vực cho vay P2P trên toàn cầu.
Theo thông tin từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), tính đến năm 2023, Việt Nam đã có hơn 100 công ty cung cấp dịch vụ cho vay P2P. Con số này bao gồm cả những công ty đã chính thức ra mắt và những công ty đang trong giai đoạn thử nghiệm. Một số cái tên nổi bật trong lĩnh vực này có thể kể đến như Công ty cổ phần (CTCP) Tập đoàn Tima, Công ty trách nhiệm hữu hạn (TNHH) Trust Circle, Công ty TNHH công nghệ Wecash Việt Nam, và CTCP InterLoan. Hầu hết các công ty này đều tập trung vào phân khúc cho vay tiêu dùng, bên cạnh đó, họ cũng nhắm đến các hộ kinh doanh và doanh nghiệp vừa và nhỏ, coi đây là những khách hàng tiềm năng.
Về cấu trúc vốn, phần lớn các công ty cho vay P2P tại Việt Nam thường có vốn điều lệ tương đối nhỏ, thường dưới 1 tỷ đồng hoặc dao động trong khoảng từ 1 đến 10 tỷ đồng. Rất ít công ty có vốn điều lệ trên 10 tỷ đồng, điều này cho thấy rằng lĩnh vực này vẫn đang trong giai đoạn khởi đầu và cần thêm thời gian để phát triển mạnh mẽ hơn.
Thanh toán số cùng phí dịch vụ đẩy lãi suất thực tế của P2P Việt Nam lên cao
Các nền tảng cho vay P2P tại Việt Nam cũng đã áp dụng nhiều tính năng và quy trình cung cấp dịch vụ tương tự như các mô hình cho vay P2P phổ biến trên thế giới. Đối với lãi suất cho vay, các công ty thường tuân thủ quy định của Bộ luật Dân sự, với mức lãi suất không quá 20%/năm. Tuy nhiên, bên cạnh lãi suất, các công ty còn áp dụng nhiều loại phí khác nhau, như phí tư vấn và phí trả nợ trước hạn. Tổng cộng các khoản phí và lãi mà khách hàng phải trả có thể lên đến 30 – 50% mỗi tháng, điều này tạo ra một gánh nặng tài chính lớn cho người vay.
Tóm lại, mặc dù hoạt động cho vay P2P tại Việt Nam vẫn còn non trẻ và đang trong giai đoạn phát triển, nhưng tiềm năng của nó là rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu về dịch vụ tài chính ngày càng gia tăng từ người tiêu dùng và doanh nghiệp.
About The Author
